Naast burgers en scholieren mochten natuurlijk ook de onderwijsexperts hun opinie geven over de hervorming van de eindtermen. We belichten kort wat zij daarover in De Standaard te vertellen hadden.
De eerste expert die publiekelijk aan bod kwam in het maatschappelijk debat over de eindtermen, dat begin 2016 georganiseerd werd, was Pedro De Bruyckere, docent pedagogiek aan de Arteveldehogeschool in Gent. De Bruyckere verklaarde blij te zijn dat er na meer dan twintig jaar eindelijk weer een discussie op gang gebracht werd over de eindtermen en riep iedereen op om mee te denken. De discussie over wat wij als samenleving belangrijk vinden dat onze kinderen leren, is volgens De Buyckere immers fundamenteel.
Een beperkt lijstje graag
Ook Maarten Simons en Geert Kelchtermans, pedagogen aan de KU Leuven, kwamen bij aanvang van het maatschappelijk debat aan het woord. Net zoals De Bruyckere vinden zij het goed dat er een maatschappelijk debat georganiseerd werd over wat jonge mensen moeten leren op school. Maar we moeten het wel bij een beperkt lijstje eindtermen houden, stellen zij. De laatste jaren namen de maatschappelijke verwachtingen toe en moesten plots ook zaken als EHBO en het rijbewijs erin. Dat vinden zij simplistisch en niet eerlijk tegenover de scholen, die immers niet alles kunnen oplossen.
Beide pedagogen pleiten dan ook voor minder eindtermen, die wel beter bruikbaar moeten zijn: eenduidig en evalueerbaar. We moeten ons volgens hen op de kern richten, op wat voor jongeren haalbaar en van belang is. De stelregel die daarbij moet gelden, is: als er een eindterm bijkomt, moet er een andere uit. Simons en Kelchtermans spreken ten slotte de hoop uit dat er geen nietszeggend compromis gesloten wordt.
Evenveel lef als de scholieren
Na het maatschappelijk debat en het onderzoek van de Scholierenkoepel schreef Kris Van den Branden, lerarenopleider aan de KU Leuven en auteur van het boek ‘Onderwijs voor de 21ste eeuw’, in een opiniestuk dat het Vlaams Parlement en de Vlaamse regering de historische kans niet mogen laten liggen om de eindtermen beter af te stemmen op de maatschappelijke realiteit. Volgens hem moeten we hopen dat de politici ‘evenveel voeling met de hedendaagse samenleving en evenveel lef zullen vertonen als de scholieren met hun erg volwassen Scholierenrapport’.
Wat mogen de politici volgens hem vooral niet doen? De eindtermen actualiseren door simpelweg een aantal nieuwe eindtermen toe te voegen aan de enorme lijst (meer dan 900) die we al hebben. Leerkrachten zouden dan alleen nog meer het gevoel krijgen dat hun programma overladen en onhaalbaar wordt. En ook voor leerlingen zou het een slechte zaak zijn: hoe meer leerstof er moet worden behandeld, hoe minder zij echt leren aangezien er dan nog nauwelijks ruimte voor diepgang overblijft.
De roep om meer burgerschap mag dus niet leiden tot een zoveelste af te vinken eindterm, vindt Van den Branden. De politici moeten keuzes maken en niet gaan voor een compromis waarbij de kool en de geit gespaard worden. Daar wordt immers niemand beter van. Volgens hem is het daarom wellicht een goed idee om het advies van de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor) te volgen en te streven naar een beperkte, eigentijdse set van kerndoelen rond de sleutelcompetenties die voor jongeren in de 21ste eeuw cruciaal zijn.
Nu we deze stemmen aan het woord gehoord hebben, kunnen we logischerwijs concluderen dat er een soort van evenwicht moet gevonden worden tussen wat de maatschappij verlangt, wat de scholieren wensen, wat de onderwijsverstrekkers vragen en wat de experts aanraden. Niet simpel dus. En dan zijn er natuurlijk nog de betrokken politieke partijen, die eveneens hun stempel willen drukken op de vernieuwde eindtermen. Het is dan ook nieuwsgierig afwachten wat er uiteindelijk uit de bus zal komen.
***
In de hele bespreking van de eindtermen over burgerschap kwam één cruciaal element nog niet aan bod: het niveau dat leerlingen momenteel reeds behalen op het vlak van burgerschap.
Maar hoe kunnen we dat niveau bepalen? Is het mogelijk om daar normen voor op te stellen? Kunnen we berekenen hoe goed leerlingen scoren voor de huidige eindtermen rond burgerschap, die van kracht zijn sinds 2010?
Wetenschappers van de KU Leuven deden het en publiceerden in juni 2017 de resultaten van hun onderzoek. We nemen die resultaten hier grondig onder de loep.